لا يُفْعَلُ - ഇമാമുകളുടെ പ്രയോഗം* *ഹറാമിനെ മാത്രം കുറിക്കാനുള്ളതല്ല

 📚

*o-لا يُفْعَلُ - ഇമാമുകളുടെ പ്രയോഗം*

*ഹറാമിനെ മാത്രം കുറിക്കാനുള്ളതല്ല*

✍️

 _അശ്റഫ് സഖാഫി, പള്ളിപ്പുറം._ 

______________________

ഇമാം നവവി(റ) പറഞ്ഞു:

لا يقال 'يا خالق الخنازير' مثلا- أدباً. اهـ (الأذكار: ١٠٧)

"അല്ലാഹുവിനെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുമ്പോൾ 'പന്നികളെ സൃഷ്ടിച്ചവനേ..' എന്ന് പറയരുത്. അതാണ് മര്യാദ"

ഇവിടെ 'അങ്ങനെ പറയരുത്' എന്ന് പറഞ്ഞെങ്കിലും, അത് നിഷിദ്ധമായ ഹറാമോ, അല്ലെങ്കിൽ കറാഹതോ പോലും ഉദ്ദേശിക്കുന്നില്ല. അദബിൻ്റെ ശൈലി പഠിപ്പിക്കുക മാത്രമാണെന്ന് പ്രസ്തുത വാക്കിൽ തന്നെ ഇമാം വ്യക്തമാക്കി. ഈ ഉദ്ധരണിയിൽ നിന്നും തെളിവ് പിടിച്ച് ഇമാം കുർദീ(റ) ഇക്കാര്യങ്ങൾ ഉണർത്തുന്നുണ്ട്. ചില വിദ്യാർത്ഥികൾ ഇമാമുകളുടെ 

لا يقال 

പ്രയോഗം കാണുമ്പോഴേക്ക്, അക്കാര്യം ഹറാമാണെന്ന് ഗ്രഹിക്കുന്നത് തെറ്റിദ്ധാരണയാണെന്നും മഹാൻ പറയുന്നു:

ففي أذكار النووي: لا يقال 'يا خالق الخنازير مثلا- أدباً '. فاستعمل لا يقال في الأدب، وكان الشائع على ألسنة الطلبة أن 'هذا حرام' أخذًا من قولهم: لا يقال، فبيّن النووي - رحمه الله تعالى - أن لا يقال لا يختص بالحرام ولا بالمكروه، بل يستعمل فيما هو خلاف الأدب أيضا. انتهى كلام الشارح في حاشيته على التحفة، ومنها نقلت. اهـ

(حاشية الكردي على شرح بافضل لابن حجر - ٧)

നബിമാരല്ലാത്തവരുടെ മേൽ സ്വലാത് ചൊല്ലുന്നതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചർച്ചയിൽ ഇമാം നവവി(റ), സമാനമായി പ്രയോഗിക്കുകയും, അവിടെ ഖിലാഫുൽ ഔലാ എന്ന വിധി പ്രബലപ്പെടുത്തുന്നതും അദ്കാറിൽ തന്നെയുണ്ട് (പേ:226).

അദബ് പഠിപ്പിക്കാൻ ഇതുപോലെ പറഞ്ഞ മറ്റൊരു ഉദാഹരണം:

(وَلَا يَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ وَلَا يَسْتَدْبِرُهَا) أَدَبًا فِي الْبُنْيَانِ. اهـ

(شرح المحلي على المنهاج: ١/٣٩)

"വിസർജനത്തിനായി പ്രത്യേകം തയ്യാർ ചെയ്ത ചുറ്റും മറയോടു കൂടെയുള്ള സ്ഥലത്ത്, ഖിബ്‌ലഃക്ക് മുന്നിട്ടോ പിന്നിട്ടോ വിസർജ്ജിക്കരുത്, ഇത് അദബാണ് "

പ്രസ്തുത നിഷേധ വാചകത്തിന്, ഹറാം, കറാഹത്, ഖിലാഫുൽ ഔലാ, അഫ്ളൽ അല്ലാത്തത് എന്നെല്ലാം ഉൾക്കൊണ്ട വിശദീകരണമാണ് തുഹ്ഫഃയിലുള്ളത്. വ്യത്യസ്ത സന്ദർഭങ്ങളിലാണെങ്കിലും ഈ വാചകത്തിൻ്റെ സാരമായി ആ വിധികളെല്ലാം ഉൾപ്പെടുമെന്നത് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടത് തന്നെയാണ്:

( وَلَا يَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ) أَيْ الْكَعْبَةَ وَخَرَجَ بِهَا قِبْلَةُ بَيْتِ الْمَقْدِسِ فَيُكْرَهُ فِيهَا نَظِيرُ مَا يَحْرُمُ هُنَا (وَلَا يَسْتَدْبِرُهَا) أَدَبًا مَعَ سَاتِرٍ ارْتِفَاعُهُ ثُلُثَا ذِرَاعٍ فَأَكْثَرَ وَقَدْ دَنَا مِنْهُ ثَلَاثَةُ أَذْرُعٍ فَأَقَلَّ بِذِرَاعِ الْآدَمِيِّ الْمُعْتَدِلِ، فَإِنْ فَعَلَ فَخِلَافُ الْأَوْلَى، هَذَا فِي غَيْرِ الْمُعَدِّ أَمَّا هُوَ فَذَلِكَ فِيهِ مُبَاحٌ وَالتَّنَزُّهُ عَنْهُ حَيْثُ سَهُلَ أَفْضَلُ . اهـ

 (تحفة: ١٦٢-١/١٦١)

കറാഹതിൻ്റെ അർത്ഥത്തിന്:

 (وَلَا يَتَكَلَّمُ) فِي  بَوْلٍ أَوْ تَغَوُّطٍ بِذِكْرٍ أَوْ غَيْرِهِ. 

قَالَ فِي الرَّوْضَةِ: يُكْرَهُ ذَلِكَ إلَّا لِضَرُورَةٍ. اهـ 

(شرح المحلي على المنهاج: )

ഇവിടെ കറാഹത് എന്ന ഹുക്മ് പറയാൻ റൗളഃയുടെ ഉദ്ധരണി കൂട്ടുപിടിച്ചത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. നിഷേധ വാചകത്തിൻ്റെ അർത്ഥപരിധി വിശാലമായതിനാലാണ് മറ്റൊരു തെളിവ് വേണ്ടി വന്നത്.

(وَلَا يَتَكَلَّمُ)  أَيْ يُكْرَهُ لَهُ إلَّا لِمَصْلَحَةٍ.اهـ

(تحفة: ١/١٧٠)

(وَلَا يَسْتَنْجِي بِمَاءٍ فِي مَجْلِسِهِ) بِغَيْرِ مُعَدٍّ أَوْ بِهِ إنْ صَعِدَ مِنْهُ هَوَاءٌ مَقْلُوبٌ فَيُكْرَهُ خَشْيَةَ تَنَجُّسِهِ. اهـ 

(تحفة: ١٧١-١/١٧٠)

ചുരുക്കത്തിൽ,

لا يُفْعَلُ 

എന്ന നിഷേധ വാചകം കിതാബുകളിൽ കാണുമ്പോൾ, അതിലുള്ള ഹുക്മ് പലതിനും സാധ്യതയുള്ളതിനാൽ ശ്രദ്ധിച്ചേ അർത്ഥകൽപന നടത്താവൂ.

✨