ഇസ്ലാമിക ആദര്‍ശ പഠനത്തിന് ഇസ്ലാമിക് ഗ്ലോബല്‍ വോയ്സ് ബ്ലോഗ് ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക*
https://islamicglobalvoice.blogspot.in/?m=0
മരിച്ചവർ കേൾക്കുമോ ?ഇബ്നുതൈമിയ്യയുടെ നിലപാട് എന്ത്?
നീ മരണപ്പെട്ടവരെ കേൾപ്പിക്കില്ല എന്ന ആയത്തിന്റ ഉദ്ധേശമെന്ത്?
ഇബ്നു തൈമിയ്യ വിവരിക്കുന്നു.
അസ് ലം സഖാഫി
പരപ്പനങ്ങാടി
'...................
(മജ്മൂഉ ഫതാവ 378
യിൽ ഇബ്നു തൈമിയ്യ
വിവരിക്കുന്നു.
ഇബ്നുതൈമിയ്യയോട് ഒരു ചോദ്യം...
സിയാറത്ത് ചെയ്യുന്നവന്റെ സംസാരം മയ്യിത്ത് കേൾക്കുമോ അവനെ മയ്യിത്ത് കാണുമോ?
الكتب » مجموع فتاوى ابن تيمية » الفقه » كتاب الجنائز » باب زيارة القبور » مسألة هل الميت يسمع كلام زائره ويرى شخصه
فصل هل تعاد روح الميت إلى بدنه عند زيارة الحي لهفصل وصول ثواب العبادات المالية للميتفصل اجتماع روح الميت مع أرواح أهله وأقاربهفصل البكاء على الميت هل يؤذيه
മറുപടി
അതെ
مسألة: الجزء الرابع والعشرونالتحليل الموضوعيوسئل رحمه الله هل الميت يسمع كلام زائره ويرى شخصه؟ وهل تعاد روحه إلى جسده في ذلك الوقت أم تكون ترفرف على قبره في ذلك الوقت وغيره ؟ وهل تصل إليه القراءة والصدقة من ناحليه وغيرهم سواء كان من المال الموروث عنه وغيره ؟ وهل تجمع روحه مع أرواح أهله وأقاربه الذين ماتوا قبله سواء كان مدفونا قريبا منهم أو بعيدا ؟ وهل تنقل روحه إلى جسده في ذلك الوقت أو يكون بدنه إذا مات في بلد بعيد ودفن بها ينقل إلى الأرض التي ولد بها ؟ وهل يتأذى ببكاء أهله عليه ؟ والمسئول من أهل العلم رضي الله عنهم الجواب عن هذه الفصول - فصلا فصلا - جوابا واضحا مستوعبا لما ورد فيه من الكتاب والسنة وما نقل فيه عن الصحابة رضي الله عنهم وشرح مذاهب الأئمة والعلماء : أصحاب المذاهب واختلافهم وما الراجح من أقوالهم مأجورين إن شاء الله تعالى .
ഇബ്നു തൈമിയ്യയുടെ മറുപടി :~
അതെ,
മയ്യത്ത് കേൾക്കുന്നതാണ് .അത് ബുഖാരി മുസ്ലിമിൽ സ്ഥിരപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട് .
നബി സ്വ പറഞ്ഞു മയത്തിൽ നിന്നും ജനങ്ങൾ പിന്തിരിയുമ്പോൾ അവരുടെ ചെരുപ്പിന്റെ ശബ്ദം കേൾക്കുന്നതാണ്
നബി സ്വ ബദറിലെ ശത്രുകളിൽ മൃതിയടഞ്ഞവരെ മൂന്ന് ദിവസം കഴിഞ്ഞപ്പോൾ അവരുടെ അടുത്ത് വന്നു പറഞ്ഞു. ഓ അബൂജഹൽ ... ഓ ഉമയ്യ
ഓ ഉത്ബ .... ഓ ശൈബ നിങ്ങൾക്ക് നിങ്ങളുടെ രക്ഷിതാവ് വാഗ്ദത്തം ചെയ്തത് എത്തിച്ചുവോ..?
എന്നോട് വാഗ്ദത്തം ചെയ്തത് സത്യമായി ഞാൻ എത്തിച്ചു.
ഇത് കേട്ടപ്പോൾ ഉമര്‍ (റ) ചോദിച്ചു :~
അല്ലാഹുവിന്റെ റസൂലേ 'അവർ എങ്ങനെ കേൾക്കും എങ്ങനെ ഉത്തരം ചെയ്യും .അവർ ശവങ്ങളായില്ലേ.?
അപ്പോൾ നബി സ്വ പറഞ്ഞു
എന്റെ ശരീരം ഏതൊരുത്തന്റെ അധീനത്തിലാണോ അവനെ തന്നെയാണ് സത്യം
അവരേക്കാൾ നിങ്ങൾ ഏറ്റവും കേൾക്കുന്നവരല്ല.' പക്ഷെ അവർക്ക് ഉത്തരം
ചെയ്യാൻ കഴിയില്ല.
ബുഖാരി മുസ്ലിമിലുള്ള ഇബ്നു ഉമർ റ വിന്റെ റിപ്പോർട്ടിൽ നബി സ്വ പറഞ്ഞു.
തീർച്ചയായും ഞാൻ പറയുന്നത് അവർ ഇപ്പോൾ കേൾക്കുന്നുണ്ട്. എന്നുമുണ്ട്
الحاشية رقم: 1[ ص: 363 ] فأجاب : الحمد لله رب العالمين نعم يسمع الميت في الجملة كما ثبت في الصحيحين عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال : { يسمع خفق نعالهم حين يولون عنه } . وثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم { أنه ترك قتلى بدر ثلاثا ثم أتاهم فقال : يا أبا جهل بن هشام يا أمية بن خلف يا عتبة بن ربيعة يا شيبة بن ربيعة هل وجدتم ما وعدكم ربكم حقا ؟ فإني وجدت ما وعدني ربي حقا فسمع عمر رضي الله عنه ذلك فقال : يا رسول الله كيف يسمعون وأنى يجيبون وقد جيفوا فقال : والذي نفسي بيده ما أنت بأسمع لما أقول منهم ولكنهم لا يقدرون أن يجيبوا } ثم أمر بهم فسحبوا في قليب بدر وكذلك في الصحيحين عن عبد الله بن عمر { أن النبي صلى الله عليه وسلم وقف على قليب بدر فقال : هل وجدتم ما وعدكم ربكم حقا ؟ وقال : إنهم يسمعون الآن ما أقول } .
ബുഖാരി മുസ്ലിമിൽ സ്ഥിരപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
നബി സ്വ ഖബറാളികളുടെ മേൽ സലാം കൊണ്ട് കൽപിക്കുന്നവരായിരുന്നു. അവിടന്ന് പറയും ' നിങ്ങൾ പറയൂ...
സത്യവിശ്വാസികളെ, നിങ്ങൾക്ക് സലാം അല്ലാഹു ഉദ്ധേശിച്ചാൽ നിങ്ങളോട് ഞങ്ങളും ചേരുന്നതാണ്. ഞങ്ങളിൽ നിന്നും നിങ്ങളിൽ നിന്നുമുള്ള മുൻഗാമികൾക്കും പിൻഗാമികൾക്കും അല്ലാഹു റഹ്മത്ത് ചെയ്യട്ടെ..!
ഞങ്ങൾക്കും നിങ്ങൾക്കും ഞാൻ ആഫിയത്തിനെ ചോദിക്കുന്നു.
അല്ലാഹുവേ ഞങ്ങൾക്കും ഇവർക്കും പൊറുക്കണേ...!
ഇത് അവരോട് നേരിട്ടുള്ള സംഭാഷണമാണ്. കേൾക്കുന്നവരോടാണല്ലോ ഇങ്ങനെ സംഭാഷണം നടത്തൽ.
وقد ثبت عنه في الصحيحين من غير وجه أنه كان يأمر بالسلام على أهل القبور . ويقول : { قولوا السلام عليكم أهل الديار من المؤمنين والمسلمين وإنا إن شاء الله بكم لاحقون ويرحم الله المستقدمين منا ومنكم والمستأخرين نسأل الله لنا ولكم العافية اللهم لا تحرمنا أجرهم ولا تفتنا بعدهم واغفر لنا ولهم } فهذا خطاب لهم وإنما يخاطب من يسمع ،
ഇബ്നു അബ്ദുൽ ബറ്ര്‍ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു
നബി صلى الله عليه وسلم
പറഞ്ഞു:~
ദുൻയാവിൽ പരിചയമുള്ള ഒരാളുടെ ഖബറിനനരികിൽ ഒരാൾ നടക്കുമ്പോൾ ആ ഖബറാളിക്ക് സലാം ചൊല്ലിയിൽ അദ്ധേഹത്തിന്റെ ആത്മാവ് മടക്കിയിട്ടുണ്ടായിരിക്കും അയാൾ സലാം മടക്കുകയും ചെയ്യും .
وروى ابن عبد البر عن النبي صلى الله عليه وسلم [ص: 364 ] أنه قال : { ما من رجل يمر بقبر رجل كان يعرفه في الدنيا فيسلم عليه إلا رد الله عليه روحه حتى يرد عليه السلام .
സുനനിൽ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യുന്നു. നബിصلى الله عليه وسلم
പറഞ്ഞു ''വെള്ളിയാഴ്ച്ച പകലും രാത്രിയും എന്റെ മേൽ നിങ്ങൾ സ്വലാത്തിനെ വർദ്ദിപ്പിക്കുക
കാരണം നിങ്ങളുടെ സ്വലാത്ത് എന്റെ മേൽ പ്രദർശിപ്പിക്കപ്പെടുന്നതാണ്.
സ്വഹാബികൾ ചോദിച്ചു. അല്ലാഹുവിന്റെ റസൂലേ, ഞങ്ങളുടെ സ്വലാത്തിനെ അങ്ങയുടെ മേൽ എങ്ങിനെ എത്തും...?അങ്ങ് മണ്ണോട് ചേരില്ലേ.
അപ്പോൾ നബി صلى الله عليه وسلم
പറഞ്ഞു. നിശ്ചയം അല്ലാഹു അമ്പിയാക്കളുടെ ശരീരങ്ങൾ ഭൂമിക്ക് വിലക്കിയിരിക്കുന്നു.
} . وفي السنن عنه أنه قال : { أكثروا من الصلاة علي يوم الجمعة وليلة الجمعة فإن صلاتكم معروضة علي فقالوا : يا رسول الله وكيف تعرض صلاتنا عليك ؟ وقد أرمت - يعني صرت رميما - فقال : إن الله تعالى حرم على الأرض أن تأكل لحوم الأنبياء } .::
ഈ വ്യക്തമായ റിപോർട്ടുകളും ഇതുപോലെയുള്ളതും തീർച്ചയായും മയ്യത്ത് ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരുടെ സംസാരം മൊത്തത്തിൽ കേൾക്കുന്നതാണന്ന് അറിയിക്കുന്നുണ്ട് -
ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവർ ചില സാങ്കേതിക തടസ്സങ്ങൾ ഉണ്ടായാൽ കേൾക്കാതിരിക്കുകയും പല സമയങ്ങളിലും സംഭാഷണം നടത്തുന്നവരുടെ സംസാരം കേൾക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് പോലെ
മരിച്ചവരുടെ സ്ഥിതിയും
} . فهذه النصوص وأمثالها تبين أن الميت يسمع في الجملة كلام الحي ولا يجب أن يكون السمع له دائما بل قد يسمع في حال دون حال كما قد يعرض للحي فإنه قد يسمع أحيانا خطاب من يخاطبه وقد لا يسمع لعارض يعرض له وهذا السمع سمع إدراك ليس يترتب عليه جزاء
നേരത്തേ മരിച്ചവർ കേൾക്കുമെന്ന പറഞ്ഞത് നീ മൗതകളെ കേൾപ്പിക്കുകയില്ല എന്നതും വിരുദ്ധമല്ല.
കാരണം കേൾപ്പിക്കുകയില്ലന്ന് പറഞ്ഞതിനെന്റ ഉദ്ധേശം അനുസരിക്കുക സ്വീകരിക്കുക എന്ന അർത്ഥത്തിലുള്ള കേൾവിയാണ്.
ഇവിടെ
ആശയം ഗ്രഹിക്കാതെ ശബ്ദം മാത്രം കേൾക്കുന്ന മൃഗങ്ങളോടും,
പ്രബോധനം ചെയ്താൽ ഉത്തരം ചെയ്യാത്ത മയ്യിത്തിനോടും അവിശ്വാസിയെ തുല്യപെടുത്തുകയാണ് .
അപ്പോൾ മരിച്ചവർ സംസാരം കേൾക്കുകയും ആശയം ഗ്രഹിക്കുകയും ചെയ്താലും അവനോട് കൽപിക്കുന്നതും വിരോധിക്കുന്നതും അനുസരിക്കാനും പ്രബോധകന് ഉത്തരം ചെയ്യാനും സാധിക്കുന്നില്ല.
അപ്പോൾ കൽപ്പനയും വിരോധവും അവന്ന് ഉപകാരം ചെയ്യുന്നില്ല.
ഇപ്രകാരമാണ് അവിശ്വാസിയും, അവൻ സംഭാഷണം കേട്ടാലും ആശയം ഗ്രഹിച്ചാലും
കൽപ്പനയും വിരോധവും കൊണ്ട് അവന്ന് ഉപകാരമില്ല.
അതാണ് അല്ലാഹു പറഞ്ഞത്
അല്ലാഹു അവരിൽ നന്മയെ അറിയുകയാണകിൽ അവൻ അവരെ കേൾപ്പിക്കുന്നതാണ്
ولا هو السمع المنفي بقوله : { إنك لا تسمع الموتى } فإن المراد بذلك سمع القبول والامتثال ، فإن الله جعل الكافر كالميت الذي لا يستجيب لمن دعاه وكالبهائم التي تسمع الصوت ولا تفقه المعنى ، فالميت وإن سمع الكلام وفقه المعنى فإنه لا يمكنه إجابة الداعي ولا امتثال ما أمر به ونهى عنه فلا ينتفع بالأمر والنهي ، وكذلك الكافر لا ينتفع بالأمر والنهي وإن سمع الخطاب وفهم المعنى . كما [ ص: 365 ] قال تعالى : { ولو علم الله فيهم خيرا لأسمعهم
} . وأما رؤية الميت : فقد روي في ذلك آثار عن عائشةوغيرها .
فصل : وأما قول القائل : هل تعاد روحه إلى بدنه ذلك الوقت أم تكون ترفرف على قبره في ذلك الوقت وغيره ؟ فإن روحه تعاد إلى البدن في ذلك الوقت ، كما جاء في الحديث ، وتعاد أيضا في غير ذلك ، وأرواح المؤمنين في الجنة كما في الحديث الذي رواه النسائي ومالك والشافعيوغيرهم : { أن نسمة المؤمن طائر يعلق في شجر الجنة حتى يرجعه الله إلى جسده يوم يبعثه } وفي لفظ { ثم تأوي إلى قناديل معلقة بالعرش } ومع ذلك فتتصل بالبدن متى شاء الله وذلك في اللحظة بمنزلة نزول الملك وظهور الشعاع في الأرض وانتباه النائم .
മയ്യത്ത് സ്വർഗത്തിലായിരിക്കെ അല്ലാഹു ഉദ്ധേശിക്കുമ്പോഴെല്ലാം ശരീരവുമായി ബന്ധപ്പെടുന്നതാണ്.
അത് മലക്കുകളുടെ ഇറക്കം പോലെയും ഭൂമിയിലേക്ക് സൂര്യപ്രകാശം എത്തുന്നത് പോലെയും, ഉറങ്ങുന്നവൻ ഉണരും പോലെയും, ഒറ്റ സെക്കന്റിൽ ഉണ്ടാവും.
നിശ്ചയം ആത്മാക്കൾ ഖബറുകളുടെ മുറ്റത്തും ഉണ്ടാവുന്നതാണ് എന്ന്
ധാരാളം അസറുകളിൽ വന്നിരിക്കുന്നു.
മുജാഹിദ് റ പറയുന്നു. ആത്മാക്കൾ മറമാടിയത് മുതൽ ഏഴ് ദിവസം ഖബറുകളുടെ മുറ്റത്തുണ്ടായിരിക്കുന്നതാണ് എന്നാണ്.
അവ അവിടുന്ന് വിട്ട് പിരിയുകയില്ല.
അത് ചില ഘട്ടത്തിലാണ്
هذا وجاء في عدة آثار أن الأرواح تكون في أفنية القبور قال مجاهد : الأرواح تكون على أفنية القبور سبعة أيام من يوم دفن الميت لا تفارقه فهذا يكون أحيانا
ഇമാം മാലിക് റ പറഞ്ഞു നിശ്ചയം ആത്മാക്കൾ ഉദ്ധേശിച്ച സ്ഥലത്തേക്ക് പോവാൻ കഴിയുന്ന നിലക്ക് അഴിച്ചിടപെട്ടതാണന്ന് എനിക്ക് റിപ്പോർട്ട് എത്തിയിട്ടുണ്ട്
وقال مالك بن أنس : بلغني أن الأرواح مرسلة تذهب حيث شاءت . والله أعلم .
ഒരാളുടെ ആത്മാവ് കുടുംബത്തിന്റെ ആത്മാവുമായി ഒരുമിച്ചു കൂടുമോ എന്നു ചോദിച്ചാൽ മറുപടി അബൂ ഹാതിം റ ഉദ്ധരിച്ച സ്വഹീഹായ ഹദീസിൽ ഇങ്ങനെയുണ്ട് . നബി സ്വ പറഞ്ഞു.
മയ്യത്തിന്റെ ആത്മാവ് മായി കയറപ്പെട്ടാൽ മറ്റു ആത്മാക്കൾ ഈ ആത്മാവിനോട് ജീവിച്ചിരിക്കുന്ന ആളുകളെ പറ്റി ചോദിക്കുന്നതാണ് ' ......
ص: 368 ] فصل : وأما قوله : هل تجتمع روحه مع أرواح أهله وأقاربه ؟ ففي الحديث عن أبي أيوب الأنصاري وغيره من السلف ورواه أبو حاتم في الصحيح عن النبي صلى الله عليه وسلم { أن الميت إذا عرج بروحه تلقته الأرواح يسألونه عن الأحياء فيقول بعضهم لبعض : دعوه حتى يستريح فيقولون له : ما فعل فلان ؟ فيقول : عمل عمل صلاح فيقولون : ما فعل فلان ؟ فيقول : ألم يقدم عليكم فيقولون : لا فيقولون ذهب به إلى الهاوية } .
ജീവിച്ചിരിക്കുന്നവരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ മരിച്ചവരുടെ മേൽ പ്രദർശിപ്പിക്കപെടുന്നതായപ്പോൾ അബുദ്ധർദാഅ് (റ) എന്ന സ്വഹാബി ഇങ്ങനെ ദുആ ചെയ്യാറുണ്ടായിരുന്നു. അല്ലാഹുവേ... മരിച്ചു പോയ അബ്ദുല്ലാഹിബ്നു റവാഹയുടെ അരികിൽ ഞാൻ മോശമാവുന്ന പ്രവർത്തനം ഞാൻ ചെയ്യൽ നെ തൊട്ട് നിന്നോട് കാവൽ തേടുന്നു.
ولما كانت أعمال الأحياء تعرض على الموتى كان أبو الدرداء يقول : " اللهم إني أعوذ بك أن أعمل عملا أخزى به عند عبد الله بن رواحة " . فهذا اجتماعهم عند قدومه يسألونه فيجيبهم .
ഖബറാളി ചില ജനങ്ങളുടെ സംസാരം കൊണ്ടു ശിക്ഷ അനുഭവിക്കുന്നതും ചിലരെ കാണൽ കൊണ്ടും സംസാരം കേൾക്കൽ കൊണ്ടും വേദനിക്കുന്നതാണ്. 'അത് കൊണ്ടാണ് മരണപെട്ടവരുടെ അരികിൽ വെച്ച് ചെയ്യുന്ന തെറ്റ് കാരണം അവർ വേദനിക്കുന്നതാണന്ന് തെളിവുകൾ വന്നിട്ടുണ്ട് എന്ന് ഖാളി അബുയഇല ഫത് വനൽകിയത്
والإنسان في قبره يعذب بكلام بعض الناس ويتألم برؤية بعضهم وبسماع كلامه ولهذا أفتى القاضي أبو يعلى : بأن الموتى إذا عمل عندهم المعاصي فإنهم يتألمون بها كما جاءت بذلك الآثار ، فتعذيبهم [ ص: 375 ] بعمل المعاصي عند قبورهم كتعذيبهم بنياحة من ينوح عليهم ، ثم النياحة سبب العذاب
മരണപെട്ടവർ സംഭാഷണം കേൾക്കുമെന്നും അവരിലേക്ക് പ്രതിഫലം ചേരുമെന്നും മറ്റും നാം പറഞ്ഞത് നമ്മുടെ കാലത്തുള്ള ധാരാളം ആളുകൾക്ക് കശ്ഫ്കൊണ്ട് ഉണർവിലും ഉറക്കിലും അറിവ് ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട് .അത് അവർക്ക് ഉറപ്പാവുകയും ചെയ്തിരിക്കുന്നു.
നമുക്കും മേൽ വിഷയത്തിൽ ധാരാളം അനുഭവങ്ങൾ ഉണ്ട്.
ഖുർആനി നോടും സുന്നത്തിനോടു യോജിച്ച ഇത്തരം കശ്ഫുകൾ അവന്റെ അറിവിന്ന് ഉപകരിക്കുന്നതാണ് '
ഖുർആനിലും സുന്നത്തിലും വന്നത് സത്യമാണന്ന വിശ്വാസവും ഇൗമാനും വർദ്ധിക്കാൻ അത് ഉപകരിക്കുന്നതാണ്.
പ്രമാണങ്ങൾക്ക് വിരുദ്ധമായ കശ്ഫുകൾ സ്വീകാര്യമല്ല. നിങ്ങളുടെ മുമ്പുള്ള സമുദായത്തിൽ ഇത്തരം കശ്ഫ് കൊണ്ട് വിവരം ലഭിക്കുന്നവർ ഉണ്ടായിരുന്നു എന്നും ഈ സമുദായത്തിൽ ഉമർ റ അതിൽ പെട്ടതാണന്നും ബുഖാരി മുസ്ലിമിൽ സ്ഥിരമായിട്ടുണ്ട്.
മജ്മൂഉ ഫതാവ ഇബ്നു തൈമിയ്യ 378)
وما ذكرنا في أن الموتى يسمعون الخطاب ويصل إليهم الثواب ويعذبون بالنياحة بل وما لم يسأل عنه السائل من عقابهم في قبورهم وغير ذلك فقد يكشف لكثير من أبناء زماننا يقظة ومناما ويعلمون ذلك ويتحققونه وعندنا من ذلك أمور كثيرة لكن الجواب في المسائل ال.
علمية يعتمد فيه على ما جاء به الكتاب والسنة فإنه يجب على الخلق التصديق به وما كشف للإنسان من ذلك أو أخبره به من هو صادق عنده فهذا ينتفع به من علمه ويكون ذلك مما يزيده إيمانا وتصديقا بما جاءت به النصوص ولكن لا يجب على جميع الخلق الإيمان بغير ما جاءت به الأنبياء فإن الله عز وجل أوجب التصديق بما جاءت به الأنبياء كما في قوله تعالى { قولوا آمنا بالله } الآية . وقال تعالى : { ولكن البر من آمن بالله واليوم الآخر والملائكة والكتاب والنبيين } الآية ، وقد ثبت في الصحيحين عن النبي صلى الله عليه وسلم [ ص: 377 ] أنه قال : { قد كان في الأمم قبلكم محدثون فإن يكن في أمتي أحد فعمر .
} . فالمحدث الملهم المكاشف من هذه الأمة يجب عليه أن يزن ذلك بالكتاب والسنة فإن وافق ذلك صدق ما ورد عليه وإن خالف لم يلتفت إليه ، كما كان يجب على عمر رضي الله عنه وهو سيد المحدثين إذا ألقي في قلبه شيء وكان مخالفا للسنة لم يقبل منه فإنه ليس معصوما وإنما العصمة للنبوة .
ولهذا كان الصديق أفضل من عمر فإن الصديق لا يتلقى من قلبه بل من مشكاة النبوة وهي معصومة والمحدث يتلقى تارة عن قلبه وتارة عن النبوة فما تلقاه عن النبوة فهو معصوم يجب اتباعه وما ألهم في قلبه : فإن وافق ما جاءت به النبوة فهو حق وإن خالف ذلك فهو باطل .
فلهذا لا يعتمد أهل العلم والإيمان في مثل مسائل العلم والدين إلا على نصوص الكتاب والسنة وإجماع الأمة وإن كان عندهم في بعض ذلك شواهد وبينات مما شاهدوه ووجدوه ومما عقلوه وعملوه وذلك ينتفعون به هم في أنفسهم وأما حجة الله تعالى على عباده فهم رسله وإلا فهذه المسائل فيها من الدلائل والاعتبارات العقلية والشواهد [ ص: 378 ] الحسية الكشفية ما ينتفع به من وجد ذلك وقياس بني آدم وكشفهم تابع لما جاءت به الرسل عن الله تعالى فالحق في ذلك موافق لما جاءت به الرسل عن الله تعالى لا مخالف له ومع كونه حقا فلا يفصل الخلاف بين الناس ولا يجب على من لم يحصل له ذلك التصديق به كما يجب التصديق بما عرف أنه معصوم وهو كلام الأنبياء صلوات الله وسلامه عليهم .
ولكن من حصل له في مثل هذه الأمور بصيرة أو قياس أو برهان كان ذلك نورا على نور . قال بعض السلف : بصيرة المؤمن تنطق بالحكمة وإن لم يسمع فيها بأثر ، فإذا جاء الأثر كان نورا على نور { ومن لم يجعل الله له نورا فما له من نور } قال تعالى : { كان الناس أمة واحدة فبعث الله النبيين مبشرين ومنذرين وأنزل معهم الكتاب بالحق ليحكم بين الناس فيما اختلفوا فيه وما اختلف فيه إلا الذين أوتوه من بعد ما جاءتهم البينات بغيا بينهم فهدى الله الذين آمنوا لما اختلفوا فيه من الحق بإذنه والله يهدي من يشاء إلى صراط مستقيم } .
مجموع فتاوي ٣٧٨
അസ്ലം കാമിൽ സഖാഫി
പരപ്പനങ്ങാടി
സംശയ നിവാരണം ഗ്രൂപ്പ്
ഈ സംരംഭം സോഷ്യല്‍ മീഡിയയിൽ നിർവ്വഹിച്ചു വരുന്ന സേവനം ഇഷ്ടപ്പെട്ടവർ താഴെ കാണുന്ന ഫേസ്ബുക്ക് ലിങ്കില്‍ ലൈക്ക് ചെയ്യുക👇👇👇👇👇👇👇https://m.facebook.com/Ahlussunnah-Samshayanivaranam-room-227211094293475/
സുന്നി ആദർശം എന്ന യൂറ്റ്യൂബ് ചാനൽ
ആദർശ പഠിതാക്കൾക്ക് വേണ്ടി തയ്യാറായി കഴിഞ്ഞു
എല്ലാവരും താഴെ ലിങ്കിൽ കയറി SUBSCRIBE ചെയ്യുകയും ബെൽ ഐക്കൺ അമർത്തുകയും ചെയ്യു
ശേഷം ആദർശ പഠനത്തിന് ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക
https://www.youtube.com/channel/UCs7R19lgcp-oZv4BYABiVBQ
തൗഹീദ് വാഡ് സാപ്പ് ഗ്രൂപ്പിലേക്ക് സ്വാഗതം
https://chat.whatsapp.com/25iXC28SbjWFoTZeUBXBoh
