അല്ലാഹുവിന് കൈ എന്ന അവയവമില്ല*

 *അല്ലാഹുവിന് കൈ എന്ന അവയവമില്ല*

بسم الله الرحمن الرحيم

Aslam Kamil Saquafi parappanangadi

ഖിയാമത്ത് നാളിൽ അല്ലാഹു ഭൂമിയെ ഖബ്ള് ചെയ്യും

 ആകാശങ്ങൾ

 അവന്റെ യമീനിലാവും

എന്ന ബാഹ്യാർത്ഥം മുള്ള സ്വഹീഹു ബുഖാരിയിലെ ഹദീസും 

وكلتا يديه يمين

എന്ന ഹദീസും

വിവരിച്ചു ഹാഫിള് ഇബ്നു ഹജർ അസ്ഖലാനി ഫത്ഹുൽ ബാരിയിൽ പറയുന്നു -

ഇമാം ബൈഹഖി റ 

പറയുന്നു,

ചിന്തകരായ പണ്ഡിതന്മാർ പറയുന്നത്.

ഇവിടെ യദ് എന്നാൽ ( കൈ എന്ന )അവയവം അല്ലാത്ത സിഫത്താണ് .

ഖുർആനിലും ഹദീസിലും യദ് എന്ന് വന്ന എല്ലാ സ്ഥലത്തും

അവിടെ പറയപ്പെടുന്ന ചുരുട്ടുക പിടിക്കുക നൽകുക തുടങ്ങിയ  പ്രവർത്തിയുമായി ആ സിഫത്ത് തൊടൽ കൂടാതെ ബന്ധിക്കലാണ് മുറാദ് .ഇങ്ങനെ മനസ്സിലാക്കിയാൽ ഒരിക്കലും തന്നെ സാദൃശ്യപ്പെടുത്തൽ ഇല്ല .മറ്റു ചില പണ്ഡിതന്മാർ അഭിപ്രായപ്പെട്ടത് അല്ലാഹുവിനോട് യോജിച്ച ക്രമത്തിൽ വ്യാഖ്യാനിക്കലാണ്.

ഫത്ഹുൽ ബാരി 13/407

عن رسول الله صلى الله عليه وسلم أنه قال إن الله يقبض يوم القيامة الأرض وتكون السموات بيمينه ثم يقول أنا الملك

 ، قال البيهقي : تفرد بذكر الشمال فيه عمر بن حمزة ، وقد رواه عن ابن عمر أيضا نافع وعبيد الله بن مقسم بدونها ، ورواه أبو هريرة وغيره عن النبي صلى الله عليه وسلم كذلك ، وثبت عند مسلم من حديث عبد الله بن عمرو رفعه المقسطون يوم القيامة على منابر من نور عن يمين الرحمن ، وكلتا يديه يمين وكذا في حديث أبي هريرة قال آدم اخترت يمين ربي ، وكلتا يدي ربي يمين وساق من طريق أبي يحيى القتات بقاف ومثناة ثقيلة وبعد الألف مثناة أيضا عن مجاهد في تفسير قوله تعالى والسماوات مطويات بيمينه قال " وكلتا يديه يمين " وفي حديث ابن عباس رفعه أول ما خلق الله القلم فأخذه بيمينه وكلتا يديه يمين وقال القرطبي في المفهم : كذا جاءت هذه الرواية بإطلاق لفظ الشمال على يد الله تعالى على المقابلة المتعارفة وفي حقنا وفي أكثر الروايات وقع التحرز عن إطلاقها على الله حتى قال وكلتا يديه يمين لئلا يتوهم نقص في صفته سبحانه وتعالى ؛ لأن الشمال في حقنا أضعف من اليمين 

، قال البيهقي ذهب بعض أهل النظر إلى أن اليد صفة ليست جارحة ، وكل موضع جاء ذكرها في الكتاب أو السنة الصحيحة فالمراد تعلقها بالكائن المذكور معها كالطي والأخذ والقبض والبسط والقبول والشح والإنفاق وغير ذلك تعلق الصفة بمقتضاها من غير مماسة ، وليس في ذلك تشبيه بحال ، وذهب آخرون إلى تأويل ذلك بما يليق به انتهى . وسيأتي كلام الخطابي في ذلك في باب قوله تعالى تعرج الملائكة والروح إليه

فتح الباري13/407

.........

لما خلقت بيدي 

മേൽ ആയത്ത് വിവരിച്ച്  ഫത്ഹുൽ ബാരി പറയുന്നു.

ഇമാം ഇബ്നു ബത്താൽ പറഞ്ഞു.

ഈ ആയത്തിൽ അല്ലാഹുവിന് യദൈനി ഉണ്ട് എന്ന് അറിയിക്കുന്നു.അത് അല്ലാഹുവിന്റെ  സിഫത്തുകളിൽ പെട്ട രണ്ട് സിഫത്തുകൾ ആണ് .അവ രണ്ടും അവയവം അല്ല .

മുശബ്ബിഹത്ത് (അല്ലാഹുവിനെ സാദൃശ്യമാക്കുന്നവർ) ഇതിനു വിരുദ്ധമായി.

അവർ അവയവം സ്ഥിരപ്പെടുത്തുന്നു .

ജഹമിയതും ഇതിന് വിരുദ്ധമാണ്.

ഫത്ഹുൽ ബാരി 405

[ ص: 404 ] [ ص: 405 ] قوله : باب قول الله تعالى لما خلقت بيدي ) قال ابن بطال : في هذه الآية إثبات يدين لله ، وهما صفتان من صفات ذاته وليستا بجارحتين خلافا للمشبهة من المثبتة ، وللجهمية من المعطلة فتح الباري

അല്ലാഹുവിന്ന് കണ്ണ് ഉണ്ട് എന്നതിന്ന് വഹാബികൾ കൊണ്ട് വരുന്ന   

تجري بأعيننا 

ആയത്ത് വിവരിച്ചു ഫത്ഹുൽ ബാരി പറയുന്നു.

നമ്മുടെ അറിവ് കൊണ്ട് കപ്പൻ സഞ്ചരിക്കും എന്നാണ്

ഫത്ഹുൽ ബാരി

 : وقوله تعالى تجري بأعيننا ) أي بعلمنا وذكر ف

ഫത്ഹുൽ ബാരി തുടരുന്നു.

ഐന് എന്നാൽ ഒരു അവയവമാണ്.

എന്നാൽ ഒരു വസ്തുവിന് സംരക്ഷിക്കുന്നവനെ പറ്റി അവന് ഐന് ഉണ്ട് എന്ന് പറയും

ഇന്നയാൾ എൻറെ രണ്ട് അയിനലാണ് എന്ന് പറഞ്ഞാൽ ഞാൻ അവനെ സംരക്ഷിക്കുന്നു എന്നാണ് അർത്ഥം

നമ്മുടെ അഅയുനിൽ നീ കപ്പൽ നിർമ്മിക്കുക എന്ന് പറഞ്ഞതിന്റെ അർത്ഥം ഞാൻ നിന്നെ സംരക്ഷിക്കുകയും കാണുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട് എന്നാണ്.

നമ്മുടെ അഅയുനിൽ അത് സഞ്ചരിക്കുന്നു എന്ന് പറഞ്ഞതിന്റെ അർത്ഥവും

ولتصنع على عيني

എന്നതിന്റെ അർത്ഥവും എൻറെ സംരക്ഷണത്തിൽ നിർമിക്കപ്പെടും എന്നാണ്.

ഇമാം റാഗിബ് പറയുന്നു.

ഐന് എന്ന്  ധാരാളം അർത്ഥങ്ങൾക്ക് ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്.

 قال الراغب : العين الجارحة ، ويقال للحافظ للشيء المراعي له : عين ، ومنه فلان بعيني أي أحفظه ، ومنه قوله تعالى واصنع الفلك بأعيننا أي نحن نراك ونحفظك ، ومثله تجري بأعيننا وقوله ولتصنع على عيني أي بحفظي ، قال : وتستعار العين لمعان أخرى كثيرة ،

ഇമാം ഇബ് ബത്താൽ പറയുന്നു അല്ലാഹുവിന് ജിസ്മ ഉണ്ട് എന്ന് പറയുന്നവർ ഈ  ഈ ഹദീസ് കൊണ്ട് തെളിവ് പിടിച്ചിരിക്കുന്നു.തിരുനബി തൻറെ കണ്ണിലേക്ക് ആംഗ്യം കാണിച്ചതിൽ നമ്മുടെ കണ്ണുപോലെ അല്ലാഹുവിനും കണ്ണുണ്ട് എന്ന് തെളിവാണ് എന്ന് അവർ പറയുന്നു.

എന്നാൽ അതിൻറെ മറുപടി ഇങ്ങനെയാണ്.

അല്ലാഹുവിനെ ജിസ്മാ എന്നത് സംഭവിക്കാൻ പറ്റാത്തതാണ് .

കാരണം ജിസ്മ് പുതുതായതാണ് അല്ലാഹു അനാധ്യനാണ്

അപ്പോൾ ഹദീസിന്റെ ഉദ്ദേശം അല്ലാഹുവിന് ന്യൂന്നതയില്ല എന്ന് അറിയിക്കലാണ്.

 وقال ابن بطال احتجت المجسمة بهذا الحديث ، وقالوا في قوله " وأشار بيده إلى عينه " دلالة على أن عينه كسائر الأعين ، وتعقب باستحالة الجسمية عليه ؛ لأن الجسم حادث وهو قديم ، فدل على أن المراد نفي النقص عنه انتهى . وقد تقدم شيء من هذا في باب قوله تعالى وكان الله سميعا بصيرا 

ഇമാം ബൈഹഖി പറയുന്നു പണ്ഡിതന്മാർ  ഒരു വിഭാഗം പറയുന്നത് 

ഐൻ എന്നത് അല്ലാഹുവിൻറെ ദാത്തിന്റെ സിഫത്താണ് .

ചില പണ്ഡിതന്മാർ ഐനിന് കാണൽ എന്നാണ് ഉദ്ദേശം എന്ന് പറയുന്നു.

അപ്പോൾ ആയത്തിന്റെ അർത്ഥം എൻറെ മേൽനോട്ടത്തിൽ അതിനെ നിർമ്മിക്കാൻ എന്നാകും.

فإنك بأعيننا 

എന്നതിൻറെ അർത്ഥം നീ എന്റെ  മേൽനോട്ടത്തിലാണ് എന്നാണ്.

ആദ്യത്തെ  അഭിപ്രായം സലഫുകളുടെ അഭിപ്രായമാണ്.

ഇവിടെ കണ്ണന്ന അവയവം സ്ഥിരപ്പെടുത്തൽ ഇല്ല ,

وقال البيهقي : منهم من قال العين صفة ذات كما تقدم في الوجه ، ومنهم من قال : المراد بالعين الرؤية ، فعلى هذا قوله ولتصنع على عيني أي لتكون بمرأى مني ، وكذا قوله واصبر لحكم ربك فإنك بأعيننا أي بمرأى منا والنون للتعظيم ،

 ومال إلى ترجيح الأول ؛ لأنه مذهب السلف ، ويتأيد بما وقع في الحديث وأشار بيده فإن فيه إيماء إلى الرد على من يقول معناها القدرة ، صرح بذلك قول من قال إنها صفة ذات وقال ابن المنير : وجه الاستدلال على إثبات العين لله من حديث الدجال من قوله إن الله ليس بأعور من جهة أن العور عرفا عدم العين وضد العور ثبوت العين ، فلما نزعت هذه النقيصة لزم ثبوت الكمال بضدها وهو وجود العين ، وهو على سبيل التمثيل والتقريب للفهم

അല്ലാഹുവിനെ കണ്ണന്ന  അവയവം സ്ഥിരപ്പെടുത്തുന്ന അർത്ഥം അല്ല ഇവിടെ

ഇമാം ബൈഹഖി തുടരുന്നു

കലാമിന്റെ പണ്ഡിതന്മാർ

ഐൻ വജ്ഹ് യദ് തുടങ്ങിയ സിഫത്തുകളുടെ വിഷയത്തിൽ മൂന്ന് അഭിപ്രായമുണ്ട്.

ഒന്ന് :അല്ലാഹുവിന്റെ ദാത്തിന്റെ സിഫത്താണത്

അത് പ്രമാണത്തിൽ സ്ഥിരപ്പെട്ടതാണ് അതിലേക്ക് ബുദ്ധി മനസ്സിലാക്കാൻ സാധ്യമല്ല.

രണ്ടാം അഭിപ്രായം ഐൻഎന്നാൽ കാഴ്ച എന്നാണ്.യദ് എന്നാൽ ശക്തി എന്നാണ്.വജ്ഹ് എന്നാൽ ഉണ്മ എന്നാണ്.

മൂന്നാം അഭിപ്രായം അതിൻറെ അർത്ഥം അല്ലാഹുവിലേക്ക് ഏൽപ്പിച്ചതായി വന്നതുപോലെ നടത്തലാണ്.

 لا على معنى إثبات الجارحة ، قال : ولأهل الكلام في هذه الصفات كالعين والوجه واليد ثلاثة أقوال : أحدها أنها صفات ذات أثبتها السمع ولا يهتدي إليها العقل ، والثاني أن العين [ ص: 402 ] كناية عن صفة البصر ، واليد كناية عن صفة القدرة ، والوجه كناية عن صفة الوجود ، والثالث إمرارها على ما جاءت مفوضا معناها إلى الله تعالى ،

ഇമാം സുഹറവർദ്ധി റ  എന്നവർ പറയുന്നു.

അല്ലാഹു അവന്റെ ഗ്രന്ഥത്തിലും അല്ലാഹുവിൻറെ റസൂലിനെ തൊട്ട് സ്ഥിരപ്പെട്ടതിലും ഇസ്തിവാ നു സൂൽ നഫ്സ് യദ് ഐൻ എന്നെല്ലാം ഉണ്ട്

അല്ലാഹുവിനെ സാദൃശ്യപ്പെടുത്തുകയോ അവയെ മുടക്കുകയോ ചെയ്യാൻ പാടില്ല.

അല്ലാഹു റസൂൽ അത് പറഞ്ഞിട്ടില്ലെങ്കിൽ ബുദ്ധി ഒരിക്കലും അതിൻറെ ചുറ്റും രംഗത്ത് വരില്ല ആയിരുന്നു.

 ഇതാണ് അവലംബയോഗ്യമായ അഭിപ്രായം സലഫുകൾ പറയുന്നതും.

 وقال الشيخ شهاب الدين السهروردي في كتاب العقيدة له : أخبر الله في كتابه وثبت عن رسوله الاستواء والنزول والنفس واليد والعين ، فلا يتصرف فيها بتشبيه ولا تعطيل ، إذ لولا إخبار الله ورسوله ما تجاسر عقل أن يحوم حول ذلك الحمى ، قال الطيبي : هذا هو المذهب المعتمد وبه يقول السلف الصالح ، وقال غيره : لم ينقل عن النبي صلى الله عليه وسلم ولا عن أحد من أصحابه من طريق صحيح التصريح بوجوب تأويل شيء من ذلك ولا المنع من ذكره ، ومن المحال أن يأمر الله نبيه بتبليغ ما أنزل إليه من ربه وينزل عليه اليوم أكملت لكم دينكم ثم يترك هذا الباب فلا يميز ما يجوز نسبته إليه مما لا يجوز مع حضه على التبليغ عنه بقوله ليبلغ الشاهد الغائب حتى نقلوا أقواله وأفعاله وأحواله وصفاته وما فعل بحضرته ،

 فدل على أنهم اتفقوا على الإيمان بها على الوجه الذي أراده الله منها ، ووجب تنزيهه عن مشابهة المخلوقات بقوله تعالى ليس كمثله شيء فمن أوجب خلاف ذلك بعدهم فقد خالف سبيلهم وبالله التوفيق . وقد سئلت هل يجوز لقارئ هذا الحديث أن يصنع كما صنع رسول الله صلى الله عليه وسلم فأجبت وبالله التوفيق إنه إن حضر عنده من يوافقه على معتقده وكان يعتقد تنزيه الله تعالى عن صفات الحدوث وأراد التأسي محضا جاز ، والأولى به الترك خشية أن يدخل على من يراه شبهة التشبيه تعالى الله عن ذلك ، ولم أر في كلام أحد من الشراح في حمل هذا الحديث على معنى خطر لي فيه إثبات التنزيه ، وحسم مادة التشبيه عنه ، وهو أن الإشارة إلى عينه صلى الله عليه وسلم إنما هي بالنسبة إلى عين الدجال فإنها كانت صحيحة مثل هذه ثم طرأ عليها العور لزيادة كذبه في دعوى الإلهية ، وهو أنه كان صحيح العين مثل هذه فطرأ عليها النقص ولم يستطع دفع ذلك عن نفسه .

Aslam Kamil Saquafi parappanangadi

https://chat.whatsapp.com/25iXC28SbjWFoTZeUBXBoh